Bar-zielig…
“Barzilay, hé wat een bijzondere naam! Zeker Hongaars?” Dat soort reacties hoor ik al mijn leven lang. Net zoals allerlei al dan niet opzettelijke verbasteringen van de naam, van Brazilië tot Bar-zielig aan toe. Daardoor word je vanzelf geïnteresseerd in de echte afkomst van de naam. Ik kan me dan al van mijn jongste jeugd herinneren, dat daar af en toe over gespeculeerd werd. In de directe familie – ouders, ooms en tantes – bleek echter niet zo veel bekend te zijn. Het zou een joodse naam zijn (hij scheen ook in de bijbel voor te komen) en de geruchten gingen, dat we oorspronkelijk uit Polen zouden komen. Maar anderen wisten weer te vertellen, dat de voorouders uit Zuid-Amerika zouden komen. Maar niemand wist precies hoe het zat. Ook de betekenis van de naam was niet bekend (zoon van iets?), noch de precieze bijbelplaats waar de naam zou voorkomen.
Weinig bekend
In de loop der jaren zijn er regelmatig mij onbekende Barzilays geweest die contact met ons zochten om uit te vogelen in hoeverre we familie van hen waren. Dat was gezien de relatief kleine frequentie van het voorkomen van de naam niet onaannemelijk. Meestal werd dat helaas niet duidelijk. In de jaren tachtig begon het mij echt te ergeren, dat er zo weinig bekend was.
De betekenis van de naam en de bijbelplaatsen van de naam Barzilai/Barzillay waren mij inmiddels wel bekend, want dat was in elke concordantie te vinden, maar meer nog steeds niet. Daarom ben ik gaan zoeken naar mensen die misschien al wèl eens serieus onderzoek hadden gedaan naar de afkomst van de naam Barzilay.
In de jaren tachtig begon het mij echt te ergeren, dat er zo weinig bekend was.
Eén van de familiegeruchten was namelijk dat een zekere drs. R.E. Barzilay (met dezelfde initialen als ik overigens) die ik vroeger als eens was tegengekomen als de ondertekenaar van brieven die mijn studietoelage betroffen (Aan de heer R.E. Barzilay, ondertekend drs. R.E. Barzilay… ik dacht eerst aan een grap of aan een verwarde secretaresse) een heleboel had uitgezocht.
Een belangrijke ontmoeting
Het leek mij slim om deze man op te sporen. Dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan. Hij was nogal eens van ministerie veranderd. Eindelijk zou ik met hem verbonden worden op één van de ministeries en inderdaad kreeg ik een zekere Rob Barzilay aan de lijn (‘Met Rob Barzilay’ ‘Ja, met Rob Barzilay. Bent u degene die zoveel van de achtergronden van onze achternaam weet?’), maar dat bleek een volle neef van mij te zijn, die geheel in de lijn van onze familietraditie geen idee had waar de naam Barzilay vandaan kwam. Maar na enig verder speurwerk kwam ik weliswaar niet in contact met drs. R.E. Barzilay, maar via via met Louis Paul Steinberg uit Amsterdam. Zijn moeder heette Barzelay van zichzelf en was kort daarvoor overleden. Veel van zijn familieleden waren in concentratiekampen omgekomen en met het overlijden van zijn moeder was de naam Barzelay/Barzilay in zijn directe familie verdwenen. Uit belangstelling was hij in de archieven van de Portugese synagoge in Amsterdam gedoken, daarbij geholpen door de heer Dave Verdooner en kon hij zijn eigen stamboom traceren tot een zekere Abraham Barzilay, die aan het eind van de 18e eeuw vanuit Venetië naar Amsterdam was gekomen.
Met behulp van de gegevens van Louis Paul Steinberg ben ik in het bevolkingsarchief van Rotterdam gedoken en kon ik de link met zijn stamboom vrij snel leggen.
Bijzonder aardig was het bovendien dat we onder meer bleken af te stammen van Abraham, Isaac en Jacob
Het was een geweldige ontdekking dat we bleken af te stammen van sefardische joden en dus niet van askenazische, zoals de familiegeruchten wilden. Gezien de betekenis van de naam was een van onze voorouders waarschijnlijk een joodse smid op het Iberische schiereiland.
Bijzonder aardig was het bovendien dat we onder meer bleken af te stammen van Abraham, Isaac en Jacob in dezelfde volgorde als die van de Oudtestamentische aartsvaders!
Nog aanvulling nodig
Om de familiegeruchten eens en voor altijd te ontzenuwen heb ik de gegevens op papier gezet en voorzien van wat algemene gegevens die uit de literatuur bekend zijn over de sefardische joden die deze route Portugal-Venetië-Amsterdam gegaan zijn.
Dit verhaal is in 1991 geschreven. De zoon van mijn zus, Arjen Haayman, kwam op het goede idee om e.e.a. op internet te zetten, waarvoor ik hem zeer erkentelijk ben. Het voordeel daarvan is erg groot. Alle geïnteresseerde familieleden dichtbij en veraf kunnen er gemakkelijk kennis van nemen.
Het is steeds een grote wens geweest om via deze website in contact te komen met anderen die zaken kunnen aanvullen of corrigeren. Zo wilden we natuurlijk meer te weten komen van de voorouders van Abraham uit Venetië. Daarvoor zou misschien zelfs onderzoek moeten worden gedaan in de archieven in Venetië. Eén van de bezoekers van de website, John Fano uit Frankrijk, blijkt dat echter al te hebben gedaan, maar helaas zonder resultaat. Toch is inmiddels bekend wie de ouders waren van Abraham. Dat hebben we te danken aan een van de andere bezoekers van de website, Christiaan van Vuure. Hij is al 21 jaar bezig met onderzoek naar Portugees joodse families en kan met recht een expert op dit gebied genoemd worden. Dank zij hem is het verhaal op de volgende pagina’s en de stamboom niet alleen aangevuld, maar ook op vele punten verbeterd. Hartelijk dank daarvoor! Maar ook andere aanvullingen zijn nog steeds erg welkom.
Wezep, Rob Barzilay
Reacties naar rob.barzilay@upcmail.nl